“De bergen van Tirol passen niet bij de muziek van Shostakovich”, zei iemand eens tegen Valentin Erben, cellist van het wereldberoemde Alban Berg Kwartet (dat bestond van 1970 tot 2008).
Ik spreek Valentin Erben na afloop van zijn masterclass, waarin hij met een jeugdig strijkkwartet op zoek ging naar de muziek achter de noten. Hij is geïnteresseerd in mijn Tchaikovsky-roman, vraagt of hij een (Nederlandstalige!) flyer mee mag nemen en vertelt over zijn ervaring met de ruimte in Rusland tijdens zijn tournees met het Alban Berg Kwartet naar Japan: “In het vliegtuig vlogen we over Siberië. Als je anderhalf uur in slaap viel en bij ontwaken het landschap bekeek, was dat nog precies hetzelfde. Wij kunnen ons geen voorstelling maken van de afstanden en de dimensies in Rusland. Daarom konden we met ons kwartet ook niet goed uit de voeten met zo’n componist als Shostakovich. Onze eerste violist kwam uit Tirol, maar de bergen van Tirol passen niet bij de muziek van Shostakovich. Die heeft ruimte nodig.”
Als ik bovenstaande tekst aan mijn vrouw laat lezen, zegt zij: “Dat was het overheersende gevoel toen ik het Vioolconcert van Tchaikovsky voor het eerst hoorde: ruimte.”
De dood van Pyotr Ilyich 